Sport, nawet bezkontaktowy, bywa bardzo kontuzjogenny. Na część urazów sportowiec nie jest w stanie wpłynąć, np. kiedy na boisku dochodzi do zderzenia z innym zawodnikiem lub kiedy pięściarz nie uniknie skierowanego w niego ciosu, są to tzw. czynniki zewnętrzne, innym powodem powstawania kontuzji może być źle prowadzony trening motoryczny przez co zawodnik podchodzi do zawodów przeciążony lub bez wystarczająco zbudowanej siły i wytrzymałości.
Jaką zatem rolę odgrywa w sporcie fizjoterapia? Dwojaką! Z jednej strony pełni funkcję prewencyjną, terapeuta znajdując podczas diagnostyki słabe ogniwa zawodnika dobiera odpowiedni dla niego rodzaj treningu (stabilizacja, motoryka, elementy plyometrii), a z drugiej strony naprawczą, w momencie kiedy do urazu już doszło i sportowiec musi wrócić do pełnej sprawności, fizjoterapeuta wykorzystuje swoje umiejętności, techniki pracy manualnej i treningu medycznego w celu wyeliminowania problemu oraz zapobiegnięcia nawrotom i powikłaniom kontuzji.
NAJCZĘSTSZE URAZY WYSTĘPUJĄCE W SPORCIE:
W zależności od uprawianej dyscypliny urazy będą się od siebie różnić, np. u tenisisty częściej dojdzie do kontuzji barku, niż u piłkarza, a u piłkarza częściej kontuzjowany będzie staw kolanowy, niż u pływaka. Przykładowe urazy występujące w sporcie, bez względu na dyscyplinę:
- skręcenia, zwichnięcia stawów,
- uraz “stożka rotatorów”,
- łokieć tenisisty/golfisty >>,
- naciągnięcia/naderwania mięśni,
- zerwania ścięgien/więzadeł,
- “shin splint”,
- kolano skoczka,
- złamania kości,
- urazy odc. lędźwiowego kręgosłupa,
- wstrząs mózgu.
CELE FIZJOTERAPII PO URAZIE SPORTOWYM:
Sportowiec chcąc wrócić do pełnej sprawności i formy sprzed urazu musi liczyć się z tym, że będzie to wymagało jego czasu i zaangażowania. Fizjoterapia jest narzędziem, które pomaga osiągnąć wyznaczone cele, natomiast bardzo istotny jest w tym procesie faktor psychologiczny. Obszary/cele, w których fizjoterapia okazuje się być bardzo skuteczna:
- redukcja bólu,
- zwiększenie zakresów ruchu,
- zwiększenie elastyczności tkanek,
- budowa siły mięśniowej,
- poprawa wytrzymałości,
- poprawa czucia głębokiego,
- poprawa stabilizacji centralnej i stabilizacji stawów obwodowych,
- prewencja powstawania dalszych kontuzji.
SPOSOBY LECZENIA URAZÓW:
Podobnie jak w przypadku ortopedii, neurologii czy urologii, w fizjoterapii sportowej bardzo ważny jest indywidualny dobór leczenia, który przeważnie nie ogranicza się do jednej techniki, tylko działa na zasadzie terapii łączonej, w której różne metody leczenia wzajemnie się uzupełniają.
Przykłady metod stosowanych przez fizjoterapeutów:
- terapia manualna metodą Mulligana >>,
- masaż sportowy,
- masaż tkanek głębokich,
- terapia blizn >>,
- krioterapia, np. game ready,
- manipulacje stawów,
- ćwiczenia stabilizacyjne,
- ćwiczenia rozciągające,
- rolowanie,
- elektroterapia, np. prądy TENS czy elektrostymulacja mięśni,
- kinesiotaping >>,
- taping sztywny.
Należy pamiętać, że nie ma jednego złotego środka na wszystko. Każda terapia będzie przynosiła inne korzyści i każdy terapeuta będzie pracował na swój sposób. Najważniejsza jest szybka reakcja ze strony sztabu szkoleniowego i sportowca i wprowadzenie fizjoterapii w możliwie jak najkrótszym odstępie czasu od urazu, niejednokrotnie jeszcze przed operacją (jeżeli jest ona potrzebna).
